Istotą akupunktury jest zdolność regulowania czynności poszczególnych układów i narządów ciała w celu przywrócenia stanu homeostazy (równowagi). Akupunktura wykorzystywana jest nie tylko w profilaktyce i leczeniu chorób ale również w celu zwiększania sprawności fizycznej. Doskonałym przykładem tego przykładem jest wykorzystanie akupunktury w medycynie sportowej. Historia doskonałych rezultatów tej metody TCM sięga czasów Marco Polo.

Akupunktura w medycynie sportowej

Główną, najbardziej powszechną oraz wysuwającą się na pierwszy plan zaletą stosowania zabiegów akupunktury u sportowców jest znaczący wzrost ogólnej wytrzymałości i wydolności organizmu. Już w XIII wieku Europejscy podróżnicy docierający do Chin podziwiali sprawność fizyczną chińskich biegaczy, czy też rikszarzy. Zaskakujące było to, że przedstawiciele kulisów odżywiali się bardzo skromnie. Uwagę zwracała również nieprzeciętna wytrzymałość laoskich tancerek, które potrafiły tańczyć bez przerwy przez wiele godzin. Sportowców odznaczających się zadziwiającą wytrzymałością łączyło poddawanie się zabiegom akupunktury. 

Akupunktura – właściwości regeneracyjne

Poza wzmacnianiem mięśni nakłuwanie odpowiednich punktów w ramach zabiegów akupunktury niweluje napięcia, co przekłada się na jakość w każdym aspekcie funkcjonowania organizmu i psychiki człowieka. Właściwości regeneracyjne akupunktury wykorzystywane były już w Starożytności między innymi przez armię chińską w celu niwelowania objawów silnego zmęczenia i żołnierzy narażonych na codzienne marsze z obciążeniem ciężkim ekwipunkiem. 

Akupunktura – zalety przeprowadzania zabiegów u sportowców

Akupunktura jak każda inna metoda terapeutyczna wywodząca się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej zaczyna się od bardzo szczegółowej i holistycznej diagnostyki całego człowieka. W odróżnieniu od medycyny zachodu koncentrującej się na objawach wskazanych przez pacjenta. Ten rodzaj diagnostyki wymaga dość rozległej wiedzy na temat TCM, którą lekarze zdobywają w czasie wieloletnich studiów medycyny chińskiej. Poniżej przedstawiamy przykładowe zalety stosowania zabiegów akupunktury u sportowców.

Akupunktura – zalety stosowania nakłuwania punktów biologicznie aktywnych u sportowców

1. Wzmacnia i usprawnia układ ruchowy, poprawia koordynację ruchów i zwiększa ich precyzję
2. Usuwa zmęczenie i regeneruje siły
3. Poprawia stan psychiczny, likwiduje lęk i tremę przedstartową, przywraca spokój i opanowanie oraz zapewnia spokojny sen
4. Usprawnia czynność narządu oddechowego, większa amplitudę ruchów przepony i pojemność życiową płuc
5. Reguluje czynność serca, poprawia ukrwienie mięśnia sercowego, normuje ciśnienie tętnicze krwi i usprawnia krążenie chłonki
6. Poprawia ostrość wzroku (okoliczność ta ma ważne znaczenie przede wszystkim dla strzelców, łuczników i tenisistów)
7. Łagodzi bolesne miesiączki i zmniejsza przedłużające się krwawienie miesięczne (fakt ten ma duże znaczenie u sportsmenek)
8. Przyspiesza gojenie niektórych urazów sportowych (naderwanie mięśni, ścięgien i więzadeł stawowych)
9. Likwiduje w krótkim czasie ostre mięśniobóle, bóle korzonkowe i ostre zapalenie nerwu kulszowego, a także bolesne kurcze mięśni (okoliczność ta ma duże znaczenie w okresie poprzedzającym imprezy sportowe)
10. Ułatwia zerwanie z nałogiem palenia papierosów (informacja ważna dla sportowców palących, którym brak jest silnej woli umożliwiającej rzucenie palenia tytoniu¹

 ¹ Z Garnuszewski, Renesans akupunktury, Warszawa: Wydawnictwo Medyk, 2017, ISBN 9788364045035, s. 345

Akupunktura – punkty biologicznie aktywne najczęściej nakłuwane u sportowców oraz ich funkcje

1. Potrójny ogrzewacz 15 (Tianliao) Działanie: wzmacnia i usprawnia czynności mięśni barku i ramienia. Punkt ten nakłuwa się po obu stronach u bokserów, zapaśników, miotaczy kulą, dyskiem, oszczepem i młotem
2. Pęcherz moczowy 17 (Geshu) Działanie: wzmacnia mięśnie grzbietu i więzadła kręgosłupa, a także usprawnia czynność przepony. Punkt ten nakłuwa się u tenisistów i hokeistów
3. Pęcherz moczowy 52 (Zhisi) Działanie: wzmacnia mięśnie okolicy lędźwiowej. Punkt ten nakłuwa się u ciężarowców
4. Woreczek żółciowy 30 (Huantiao) Działanie: wzmacnia i usprawnia mięśnie pośladka i uda. Punkt ten nakłuwa się u skoczków, łyżwiarzy, tancerzy i akrobatów
5. Pęcherz moczowy 58 (Feiyang) Punkt ten uważany jest za władcę nóg i chroni je przed zmęczeniem. Punkt ten nakłuwa się u biegaczy skoczków, kolarzy i tancerek
6. Płuco 1 (Zhongfu) Działanie: Wzmacnia i usprawnia mięśnie przedniej ściany klatki piersiowej, a ponadto poprawia wentylację płuc i usprawnia rytm oddechowy. Punkt ten nakłuwa się u większości sportowców, zwłaszcza u biegaczy długodystansowych
7. Główny Regulator Przedni 12 (Zhongwan) Działanie: wzmacnia mięśnie nadbrzusza. Punkt ten nakłuwa się u wszystkich sportowców
8. Żołądek 27 (Daju) Działanie: wzmacnia i usprawnia mięśnie brzucha. Punkt ten nakłuwa się u wszystkich sportowców, zwłaszcza u zapaśników
9. Główny Regulator Tylny 20 (Baihui) Działanie: poprawia pamięć, koncentrację, czynność kojarzenia, zapewnia precyzje ruchów i przywraca spokój. Punkt ten można nakłuwać u wszystkich sportowców
10. Pęcherz moczowy 2 (Zanzhu)
11. Woreczek żółciowy 1 (Tongziliao) Działanie: oba wymienione powyżej punkty poprawiają ostrość wzroku. Punkty te nakłuwa się u kierowców rajdowych, strzelców, łuczników i myśliwych
12. Pęcherz moczowy 15 (Xinshu)
13. Serce 5 (Tongli)
14. Serce 7 (Shenmen) Działanie: wszystkie te punkty znoszą lęk, objawy tremy oraz przywracają spokój. Te trzy punkty (12, 13, 14) nakłuwa się przed zawodami, aby rozładować napięcie, zniwelować lęk i tremę ²

²Tamże, s. 346-347

Skuteczność zabiegów akupunktury u sportowców – badania

Badania chińskich naukowców: Haifeng Ma, Xia Liu , Ying Wu, Naixia Zhang prowadzone w 2015 r. na grupie młodych sportowców płci męskiej potwierdziły wysoką skuteczność stosowania akupunktury w celu zniwelowania skutków silnego zmęczenia wywołanego wyczerpującymi ćwiczeniami fizycznymi na poziomie metabolicznym. U sportowców z wyżej wymienionej grupy badawczej po serii wyczerpujących ćwiczeń fizycznych i krótkotrwałym odpoczynku stosowano zabiegi nakłuwania strategicznych punktów akupunkturowych (grupa TA). U grupy kontrolnej zamiast zabiegów akupunktury zastosowano wydłużony czas odpoczynku (grupa TR). Następnie zastosowano analizę metabolomiczną opartą na NMR. Podstawą oceny efektu eksperymentu była analiza profili metabolicznych trzykrotnie pobranych próbek moczu: przed ćwiczeniami, przed i po leczeniu akupunktury oraz alternatywnie: podczas dłuższego odpoczynku. NA drodze szczegółowej analizy dowiedziono, że regeneracja zaburzeń metabolicznych u sportowców po zabiegach akupunktury była znacznie szybsze niż u grupy kontrolnej. Po zabiegach akupunktury poziom wyróżnionych metabolitów, 2-hydroksymaślanu, 3-hydroksyizowalerianu, mleczanu, pirogronianu, cytrynianu, dimetyloglicyny, choliny, glicyny, hipuranu i hipoksantyny wracał do normy w przyspieszonym tempie w grupie TA w porównaniu z Grupa TR. Powyższe wyniki potwierdzają wysoką skuteczność akupunktury w niwelowaniu skutków zmęczenia, regulowaniu metabolizmu choliny i łagodzeniu stresu wywołanego przez ROS³

³  Evid Based Complement Alternat Med. 2015;2015:508302. doi: 10.1155/2015/508302. Epub 2015 Sep 9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26442121/

Akupunktura sportowa w Klinice Mistrza Zhang

Mistrz Zhang przez lata swojej praktyki pomagał wracać do zdrowia wielu sportowcom z różnych dyscyplin. Byli to między innymi czołowi lekkoatleci, tenisiści, piłkarze, siatkarze czy też przedstawiciele sportów walki. Akupunktura pomogła im wyleczyć kontuzje bez potrzeby przebycia operacji oraz inwazyjnych zabiegów. Wśród tenisistów najczęstszymi schorzeniami były: tak zwane łokieć tenisisty i cieśń nadgarstka. U lekkoatletów bardzo często występującymi kontuzjami były zerwania i naciągnięcia ścięgien i więzadeł. U siatkarzy akupunktura była pomocna między innymi w przypadkach skręceń stawu skokowego. Po zabiegach akupunktury długość potrzebnej rehabilitacji oraz powrotu do zdrowia skracał się średnio o około 20-30%.